روایت شرق،  با زیر‌عنوان نقش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استان یزد در ایجاد امنیت و محرومیت‌زدایی در سیستان و بلوچستان، به‌ویژه در سال‌های ۱۳۵۸-1359 ش، کتابی دربارة فعالیت یک‌سالة سپاه پاسداران یزد تا آغاز جنگ در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ در سیستان و بلوچستان به روایت شفاهی عباس رنجبر، فرمانده گردان مهندسی ـ رزمی تیپ مستقل پیادۀ ۱۸ الغدیر استان یزد و برخی از دیگر افراد.

رنجبر در ۱۳۳۸ ش در یزد زاده شد. در تابستان ۱۳۵۸ ش، به دنبال بروز تعصبات و گرایش‌های قومی و تجزیه‌طلبانه در سیستان و بلوچستان، برای تأمین امنیت از طرف سپاه پاسداران استان یزد به آنجا رفت و پس‌ از پایان این مأموریت، در جبهه‌های جنگ تحمیلی عراق بر ضد ایران حضور یافت و از اسفند ۱۳۶۲ به بعد، در عملیات‌های مهم خیبر با سمت فرمانده گروهان؛ بدر با سمت جانشین گردان مهندسی ـ رزمی؛ و قدس ۵، والفجر ۸، کربلای ۴، ۵ و ۸، نصر ۵، بیت‌المقدس ۲، ۴ و ۷ با سمت فرمانده گردان مهندسی ـ رزمی، شرکت کرد. پس‌از پایان جنگ، با گرفتن مدرک کارشناسی ارشد علوم نظامی، معاون مهندسی ـ رزمی سپاه یزد شد.

او  کتاب روایت شرق را به‌سبب مغفول‌‌ماندن نقش نیروهای سپاه پاسداران استان یزد در سیستان و بلوچستان، به سفارش مرکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و بسیج سپاه الغدیر استان یزد تألیف کرده است. از دیگر آثار او در حوزۀ جنگ تحمیلی می‌توان از مسافر مجنون (1390 ش)، موقعیت جهاد اکبر (1396 ش) و روایت غرب (1396 ش) نام برد

عنوان روایت شرق برپایة روایت‌هایی از موقعیت جغرافیایی سیستان و بلوچستان در شرق ایران (در کتاب، به‌اشتباه، موقعیت جغرافیایی سیستان و بلوچستان به‌جای جنوب شرقی، شرق آمده است) انتخاب‌شده است. این کتاب یک مقدمه و چهار فصل دارد. فصل نخست بانام«آشنایی با سیستان و بلوچستان» معرفی کوتاه استان سیستان و بلوچستان است (ص ۱۵-19). در ادامه، در فصل دوم بانام«نقش سپاه در سیستان و بلوچستان» راوی نقش نیروهای سپاه پاسداران یزد و سبب حضور آن‌ها را در سیستان و بلوچستان شرح می‌دهد (ص ۲۲-26).

در فصل سوم با عنوان «روایت راویان»، دربارۀ نقش نیروهای استان یزد در سیستان و بلوچستان دربارۀ این موضوعات می‌آید: تشکیل سپاه پاسداران در سیستان و بلوچستان (ص ۲۸-34)، چگونگی اعزام نیروهای یزد به سیستان و بلوچستان و گسترش و تأسیس سپاه در شهرهای این استان (ص ۳۴-67)، تجاوز ارتش شوروی به یکی از روستاهای شهر سَراوان و واکنش سپاه و ارتش به این تجاوز (ص ۶۸-74)، اسامی شهدای استان یزد در سیستان و بلوچستان و شرحی مختصر از زندگی‌نامۀ چهار شهید برجستة آن (ص ۷۴-82) و خاطراتی از رزمندگان این استان در سیستان و بلوچستان (ص ۸۲-98). در فصل چهارم نیز تصویر رزمندگان استان یزد به همراه چند برگ سند آمده است (ص ۱۰۰-128).

باید یادآور شد که مراجعه به منابع و مآخذ دربارۀ جغرافیا و تاریخ سیاسی سیستان و بلوچستان از نکاتی است که در صورت انجام‌شدن، بر اعتبار کتاب می‌افزود. این اثر را سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (یزد) و سپاه الغدیر در ۱۳۹۴ ش در قطع رقعی چاپ کرده است.

مآخذ:  رنجبر، عباس، روایت شرق (نقش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استان یزد در ایجاد امنیت و محرومیت‌زدایی در سیستان و بلوچستان به‌ویژه در سال‌های ۱۳۵۸-1389 ش)، یزد: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (یزد) و سپاه الغدیر، ۱۳۹۴ ش.                                                  / عباس رنجبر/